Gribe Karşı Hayati Önlem: Grip Aşısı!

İnf­lu­en­za yaş ve ek has­ta­lık du­ru­mu­na bağlı ola­rak özel­lik­le has­ta­ne­ye ya­tı­şa hatta ölüme dahi neden ola­bi­lecek viral bir has­ta­lık­tır. H1N1 domuz gribi en çok has­ta­lı­ğa neden olan virüs ti­pi­dir. Peki, bu has­ta­lık­tan ko­run­mak için grip aşısı bir se­çe­nek mi? İstan­bul Okan Üni­ver­si­te­si Has­ta­ne­si, En­fek­si­yon Has­ta­lık­la­rı ve Kli­nik Mik­ro­bi­yo­lo­ji Uz­ma­nı Doç. Dr. Ser­vet Öz­türk ya­nıt­la­dı.

Her grip se­zo­nun­da mil­yon­lar­ca kişi has­ta­lı­ğa ya­ka­lan­mak­ta, ciddi iş gücü kay­bı­na uğ­ra­mak­ta, yüz­bin­ler­ce insan has­ta­ne­ye ya­tı­rıl­mak­ta, on bin­ler­ce insan inf­lu­en­za ve komp­li­kas­yon­la­rı ne­de­niy­le ha­ya­tı­nı kay­bet­mek­te­dir. Grip vi­rü­sü dam­la­cık, aero­sol ve temas ile bu­la­şa­bil­mek­te­dir. Özel­lik­le ka­pa­lı or­tam­da bulaş ih­ti­ma­li art­mak­ta­dır. Co­vid-19 pan­de­mi­si ne­de­niy­le kul­lan­dı­ğı­mız maske, me­sa­fe ve hij­yen ön­lem­le­ri grip vi­rü­sü için de ko­ru­yu­cu­dur. Son yüz­yıl­da grip vi­rü­sü­ne bağlı dün­ya­da 4 pan­de­mi mey­da­na gel­miş­tir.

Domuz gri­bin­de aşa­ğı­da­ki semp­tom­lar gö­rül­mek­te­dir;

Boğaz ağ­rı­sı
Baş ağ­rı­sı
Ateş yük­sek­li­ği
Yay­gın vücut ağ­rı­sı (Kas-ek­lem-Ke­mik ağ­rı­la­rı)
Burun akın­tı­sı
Ök­sü­rük
Nefes Dar­lı­ğı
Kusma, İshal
Grip aşı­la­rı­nın has­ta­lı­ğın or­ta­ya çık­ma­sı­nın azal­ma­sı, has­ta­ne­ye yatış ve ölüm oran­la­rı­nın azal­ma­sı­nın ya­nın­da diğer in­san­la­ra has­ta­lı­ğın bu­la­şı­nın azal­ma­sı gibi bir­çok fay­da­sı var­dır. Grip aşı­sı­nın ya­pıl­ma­sın­dan iki hafta sonra ko­ru­yu­cu an­ti­kor­lar olu­şur.

Özel­lik­le 65 yaşın üze­rin­de, astım, KOAH, Di­abe­tes mel­li­tus(şeker has­ta­lı­ğı), Kalp ye­ter­siz­li­ği, İnme, Ge­be­lik ve lo­hu­sa­lık, HIV/AIDS, Kan­ser has­ta­lı­ğı, kro­nik böb­rek ye­ter­siz­li­ği, ba­ğı­şık­lık sis­te­mi bas­kı­la­yan ilaç kul­la­nı­mı, mor­bid obe­zi­te ve hu­zu­re­vi/ba­kı­me­vin­de ya­şa­yan­lar ki­şi­ler­de has­ta­lık daha sık ve ağır geç­mek­te­dir. 6 ay-18 yaş ara­sın­da olan ve uzun sü­re­li as­pi­rin te­da­vi­si alan çocuk ve ado­le­san­lar­da her grip se­zo­nu aşı­lan­ma­lı­dır­lar. Yu­ka­rı­da be­lir­ti­len has­ta­lı­ğı olan has­ta­la­rın her yıl Ey­lül-Ekim ay­la­rın­da aşı­lan­ma­la­rı öne­ril­mek­te­dir. İdeal ola­rak her­kes Ekim ayı­nın so­nu­na kadar aşı­lan­ma­lı­dır. İki ne­den­le grip aşı­la­rı her yıl tek­rar­lan­ma­lı­dır. Bi­rin­ci­si aşıya bağlı ko­ru­yu­cu an­ti­kor­lar aylar için­de aza­lır. İkinci ola­rak da her yıl grip vi­rü­sü şekil de­ğiş­tir­di­ği için, gün­cel aşı­la­rın bi­le­şi­mi her yıl en yay­gın vi­rüs­ler için ye­ni­den dü­zen­le­nir.

Ge­be­ler ve ba­ğı­şık­lı­ğı düşük olan­lar­da canlı aşı­la­ra dik­kat!

Grip aşı­la­rı genel ola­rak burun yo­luy­la uy­gu­la­nan canlı aşı­lar ve pa­ren­te­ral yolla uy­gu­la­nan inak­tif aşı­lar ola­rak ikiye ay­rı­lır. Ge­be­lik ve ba­ğı­şık­lık ye­ter­siz­li­ği olan du­rum­lar­da canlı aşı uy­gu­lan­ma­ma­lı­dır. İnak­tif(can­sız) grip aşı­la­rı bu grup has­ta­lar­da ter­cih edil­me­li­dir.

Grip aşı­sı­nın fay­da­la­rı ne­ler­dir?

Grip aşısı, grip has­ta­lı­ğı­na ya­ka­lan­ma ih­ti­ma­li­ni­zi azal­tır.
Grip aşı­sı­nın, aşı olan ancak yine de hasta olan ki­şi­ler­de has­ta­lı­ğın şid­de­ti­ni azalt­tı­ğı çe­şit­li ça­lış­ma­lar­da gös­te­ril­miş­tir.
Grip aşısı, grip­le iliş­ki­li has­ta­ne­ye yatış ris­ki­ni azal­tır.
Grip aşısı, be­lir­li kro­nik sağ­lık prob­lem­le­ri­ne sahip ki­şi­ler için önem­li bir ön­le­yi­ci araç­tır.
Grip aşısı, ha­mi­le­lik sı­ra­sın­da ve son­ra­sın­da ha­mi­le ki­şi­le­rin ko­run­ma­sı­na yar­dım­cı olur.
Aşı olmak, be­bek­ler ve küçük ço­cuk­lar, yaş­lı­lar ve be­lir­li kro­nik sağ­lık so­run­la­rı olan ki­şi­ler gibi ciddi grip has­ta­lı­ğı­na karşı daha sa­vun­ma­sız olan­lar da dâhil olmak üzere çev­re­niz­de­ki in­san­la­rı da ko­ru­ya­bi­lir.
Grip aşı­sı­nın en sık yan et­ki­le­ri;

Aşı­nın ya­pıl­dı­ğı yerde ağrı, kı­za­rık­lık ve/veya şiş­lik
Baş ağ­rı­sı (düşük de­re­ce­li)
Ateş
Kas ağ­rı­la­rı
Mide bu­lan­tı­sı
Hal­siz­lik
Aşı­lan­ma­yan ve has­ta­lık semp­tom­la­rı olan has­ta­la­rın erken teş­hi­si ol­duk­ça önem­li ol­du­ğu­nu söy­le­yen Öz­türk; ‘’Çünkü Grip vi­rü­sü özel­lik­le so­lu­num yolu en­fek­si­yon­la­rı­na neden olan vi­rüs­ler ara­sın­da an­ti­vi­ral te­da­vi­si olan nadir vi­rüs­ler­den bi­ri­si­dir. Semp­tom­lar baş­la­ma­sın­dan son­ra­ki 48 saat içe­ri­sin­de baş­la­nan te­da­vi­ler ile has­ta­lık sü­re­si kı­sal­ta­bi­lir, has­ta­ne­ye yatış ih­ti­ma­li­ni azal­ta­bi­lir­si­niz’’ dedi.

‘’Ak­de­niz di­ye­ti ile bes­le­nin, ka­la­ba­lık ka­pa­lı or­tam­lar­dan müm­kün ol­du­ğun­ca uzak durun, eriş­kin yaş aşı­la­ma­la­rı için dok­to­ru­nu­za baş­vur­ma­yı unut­ma­yın!’’ di­ye­rek öne­ri­ler­de bu­lun­du.